Xét nghiệm ADN bằng nước bọt và ưu nhược điểm cần biết

Ngày càng có nhiều người lựa chọn phương pháp xét nghiệm ADN bằng nước bọt vì sự tiện lợi, bảo mật mà nó mang lại. Chỉ với một lượng nước bọt nhỏ, các chuyên gia đã có thể phân tích được các thông tin di truyền quan trọng, phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Đây là một lựa chọn an toàn và dễ tiếp cận cho người dùng hiện đại.

1. Ưu điểm

Thông thường, khi xét nghiệm ADN, người ta hay sử dụng các mẫu phẩm như máu, tóc hoặc móng tay. Tuy nhiên, hiện nay nhiều trung tâm đã chuyển hướng sang việc sử dụng nước bọt, vì phương thức này có nhiều ưu điểm nổi trội.

1.1. Lượng ADN tương ứng với mẫu máu

Các phân tích khoa học cho thấy nước bọt chứa lượng lớn tế bào biểu mô miệng, là nơi lưu giữ ADN. Tỷ lệ ADN thu được từ nước bọt có thể so sánh với mẫu máu, giúp đảm bảo độ chính xác của các xét nghiệm mà không cần can thiệp xâm lấn.

1.2. Tính ổn định của mẫu cao

ADN từ nước bọt ít bị tác động bởi yếu tố môi trường, nhờ vậy vẫn giữ được cấu trúc và chất lượng trong một khoảng thời gian dài. Đây là yếu tố quan trọng, đặc biệt khi mẫu cần được vận chuyển hoặc lưu trữ trước khi phân tích.

1.3. Đảm bảo an toàn cho người lấy mẫu

So với việc lấy máu có thể gây đau và rủi ro lây nhiễm, việc thu thập nước bọt hoàn toàn không gây tổn thương cơ thể. Điều này rất phù hợp với trẻ em, người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý nền không nên tiếp xúc với kim tiêm.

1.4. Thuận tiện trong việc bảo quản

Không giống như mẫu máu cần bảo quản ở nhiệt độ thấp hoặc trong môi trường lạnh, mẫu nước bọt có thể được giữ ở nhiệt độ bình thường mà không làm giảm chất lượng ADN. Nhờ đó, quá trình vận chuyển và lưu trữ trở nên đơn giản hơn.

1.5. Tiết kiệm về chi phí

Việc không cần thiết bị y tế chuyên dụng như ống nghiệm máu, kim tiêm hay tủ đông giúp giảm chi phí đáng kể. Bên cạnh đó, mẫu nước bọt dễ dàng gửi qua đường bưu điện, phù hợp cho người ở xa hoặc không thể đến trung tâm xét nghiệm.

2. Nhược điểm

Mặc dù có nhiều lợi ích rõ rệt, xét nghiệm ADN bằng nước bọt vẫn tồn tại một số mặt hạn chế mà người dùng nên biết, trước khi quyết định sử dụng phương pháp này:

- Khó thu mẫu trong bí mật tuyệt đối: Vì việc thu mẫu nước bọt cần người tham gia chủ động hợp tác, nên khó để thực hiện xét nghiệm một cách hoàn toàn kín đáo.

- Nguy cơ nhiễm vi khuẩn cao: Nếu người lấy mẫu không vệ sinh răng miệng cẩn thận trước đó, mẫu nước bọt có thể chứa vi sinh vật hoặc tạp chất, làm giảm chất lượng của mẫu và gây ảnh hưởng đến kết quả phân tích.

- Tác động bởi thực phẩm và đồ uống: Một số thành phần có trong đồ ăn, nước uống như sữa, cà phê, bia rượu hoặc thuốc lá có thể làm thay đổi tính chất của mẫu nước bọt, dẫn đến kết quả không chính xác.

- Khó đánh giá lượng ADN trong mẫu: Các tế bào niêm mạc miệng chứa ADN thường trong suốt và không dễ kiểm tra bằng mắt thường. Việc đánh giá số lượng tế bào chứa ADN trong mẫu nước bọt vì vậy gặp nhiều khó khăn.

3. Những vấn đề cần lưu ý

Dù là phương pháp hiện đại và dễ thực hiện, xét nghiệm ADN bằng nước bọt vẫn đòi hỏi người dùng phải tuân thủ đúng quy trình để có kết quả đáng tin cậy:

- Trước tiên, người tham gia xét nghiệm nên tránh ăn uống ít nhất một giờ trước khi lấy mẫu. Việc tiêu thụ thực phẩm hoặc đồ uống, nhất là sữa, cà phê, đồ ngọt hoặc các chất có cồn, có thể làm biến đổi thành phần mẫu phẩm. Ngoài ra, nên súc miệng kỹ bằng nước lọc để loại bỏ các chất còn sót lại trong khoang miệng. Điều này giúp mẫu nước bọt thu được sạch và không bị nhiễm tạp chất.

- Về dụng cụ, nên sử dụng các thiết bị chuyên dụng do trung tâm xét nghiệm cung cấp, chẳng hạn như ống lấy mẫu hoặc que thu mẫu. Tránh việc dùng tay trần tiếp xúc trực tiếp với que thu mẫu để hạn chế khả năng lây nhiễm vi sinh vật từ tay sang mẫu.

- Sau khi thu thập, mẫu nước bọt cần được bảo quản ở nơi khô ráo, nhiệt độ ổn định, lý tưởng là nhiệt độ phòng. Không nên để trong tủ lạnh hay nơi có độ ẩm cao vì có thể làm thay đổi tính chất của mẫu.

- Cuối cùng, nên gửi mẫu đến trung tâm xét nghiệm càng sớm càng tốt sau khi lấy mẫu. Nếu để quá lâu, mẫu có thể bị hỏng hoặc suy giảm chất lượng, làm giảm độ tin cậy của kết quả phân tích.

Việc tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn trên sẽ giúp quá trình xét nghiệm ADN bằng nước bọt diễn ra thuận lợi, mang lại kết quả chính xác và đảm bảo sự an toàn tuyệt đối cho người tham gia. Phương pháp này là minh chứng cho sự tiến bộ trong lĩnh vực công nghệ sinh học, góp phần phục vụ hiệu quả cho nhiều nhu cầu cá nhân và y tế.

 Khắc Sử