Có thể xảy ra sai sót khi xét nghiệm ADN không?

Xét nghiệm ADN là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực y học hiện đại, mang lại những lợi ích to lớn trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, khi nhắc đến phương pháp này, không ít người vẫn còn nghi ngờ về khả năng xét nghiệm ADN có thể sai sót. Nếu bạn cũng đang có cùng nỗi băn khoăn, hãy cùng làm sáng tỏ vấn đề này thông qua bài viết dưới đây nhé!

1. Xét nghiệm ADN là gì?

Trước khi tìm hiểu về khả năng sai sót của xét nghiệm ADN, hãy hiểu rõ về bản chất của phương pháp này.

ADN (Acid Deoxyribonucleic) là chất di truyền quan trọng có trong tế bào của con người. Nó chứa thông tin di truyền và quy định các đặc điểm di truyền từ cha mẹ. Mỗi người bình thường có 46 nhiễm sắc thể, gồm 22 cặp nhiễm sắc thể không liên quan đến giới tính và 2 nhiễm sắc thể giới tính.

Xét nghiệm ADN hay còn gọi là xét nghiệm di truyền, được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Nó có thể kiểm tra huyết thống của một hoặc nhiều người, giúp giám định hài cốt liệt sĩ hoặc tử thi. Ngoài ra, xét nghiệm ADN còn được sử dụng để sàng lọc các bệnh di truyền và thực hiện các thủ tục hành chính.

Tuy xét nghiệm ADN mang lại nhiều lợi ích, nhưng cần hiểu rằng không có phương pháp nào là hoàn hảo. Đó là lý do khiến nhiều người cảm thấy băn khoăn về độ chính xác của kết quả sau khi thực hiện.

2. Có thể xảy ra sai sót khi xét nghiệm ADN không?

Để giải đáp câu hỏi liệu có thể xảy ra sai sót khi thử ADN hay không, các chuyên gia y tế đã khẳng định rằng, xét nghiệm ADN kiểm tra mối quan hệ huyết thống có độ chính xác gần như tuyệt đối, lên đến 99,99%. Điều này có nghĩa là tỷ lệ sai sót của phương pháp này gần như bằng 0.

Để tăng độ chính xác của xét nghiệm, trong nhiều trường hợp, mẫu ADN của cả con và người cha giả định được sử dụng. Ngoài ra, mẫu ADN của người mẹ cũng có thể được tham gia vào quá trình xét nghiệm.

Nếu ADN ở cả hai mẫu của người cha và con khớp nhau trên tất cả các gene, chúng ta có thể xác định mối quan hệ huyết thống giữa hai cha con với độ chính xác là 99,999%. Tuy nhiên, nếu có sự chênh lệch từ hai gene trở lên, chúng ta có thể kết luận rằng hai người không có quan hệ huyết thống với nhau, và tỷ lệ sai sót sẽ là 0%.

3. Sai sót trong kết quả xét nghiệm ADN là do đâu?

Trên thực tế, vẫn tồn tại một số trường hợp đặc biệt dẫn đến sai sót trong quá trình xét nghiệm ADN.

3.1. Đột biến tại vị trí STR (Short Tandem Repeat)

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, mọi vị trí STR đều có khả năng đột biến. Tuy tỷ lệ đột biến gen tại vị trí STR thường rất thấp, chỉ xảy ra khoảng 1/1000 người tham gia, nhưng nó có thể gây ra sự nhầm lẫn trong việc tính chỉ số PI (Probability of Identity) để xác định quan hệ huyết thống.

3.2. Hạn chế của bộ kit xét nghiệm ADN

Hầu hết các bộ kit xét nghiệm ADN hiện nay yêu cầu sử dụng khoảng 16 vị trí STR. Chỉ khi có từ 2-3 vị trí STR sai khác trở lên, chuyên gia y tế mới có thể loại trừ khả năng đột biến. Tất nhiên, việc sử dụng nhiều vị trí STR hơn trong bộ kit xét nghiệm sẽ tăng độ chính xác. Vì vậy, nhiều trung tâm xét nghiệm hiện nay đã chuyển sang sử dụng bộ kit xét nghiệm với hơn 20 vị trí STR, thậm chí từ 24-54 vị trí.

3.3. Nguyên nhân kỹ thuật

Sai sót có thể xuất phát từ việc nhân viên y tế vô tình làm hỏng mẫu sinh phẩm, hoặc nhầm lẫn giữa các mẫu sinh phẩm. Ngoài ra, nếu có hiện tượng tăng đột ngột nồng độ muối cũng có thể gây sai sót trong quá trình phân tích ADN. Tỷ lệ sai sót do các nguyên nhân kỹ thuật này dao động từ 1-5%.

4. Cách hạn chế sai sót khi thực hiện xét nghiệm ADN

Để tránh sai sót không đáng có trong quá trình xét nghiệm ADN, có những điều quan trọng cần lưu ý như sau:

- Quan tâm đến quá trình thu mẫu và bảo quản mẫu xét nghiệm, đặc biệt khi tự lấy mẫu tại nhà. Đảm bảo tuân thủ đầy đủ hướng dẫn và quy trình thu mẫu, đảm bảo mẫu không bị nhiễm bẩn hoặc hư hỏng.

- Lựa chọn bệnh viện hoặc trung tâm xét nghiệm ADN có uy tín cao, được công nhận và có đội ngũ chuyên gia chuyên nghiệp. Tìm hiểu thông tin về độ tin cậy và kinh nghiệm của cơ sở xét nghiệm trước khi quyết định sử dụng dịch vụ của họ. Nên chọn những cơ sở có trang thiết bị y tế hiện đại và tuân thủ các quy trình chất lượng nghiêm ngặt.

- Đảm bảo bộ kit được sử dụng đáp ứng các tiêu chuẩn và quy định chất lượng, được phê duyệt và kiểm định bởi các cơ quan chức năng. Nếu có thể, chọn các bộ kit xét nghiệm có số lượng vị trí STR lớn để tăng độ chính xác của kết quả.

- Ghi chép và theo dõi quy trình xét nghiệm một cách cẩn thận. Đảm bảo rằng tất cả các bước xét nghiệm được thực hiện theo đúng quy trình và không có sai sót. Việc ghi chép cẩn thận các thông tin và kết quả xét nghiệm là quan trọng để đảm bảo tính chính xác và tra cứu sau này.

- Khi nhận được kết quả, hãy kiểm tra kỹ và xác nhận tính chính xác của nó. Nếu có bất kỳ điểm nghi ngờ nào, hãy liên hệ với cơ sở xét nghiệm để được giải đáp và làm rõ.

Như vậy, để tránh sai sót trong xét nghiệm ADN đòi hỏi sự cẩn thận và tuân thủ đúng các quy trình, yêu cầu về chất lượng. Khi chọn cơ sở xét nghiệm uy tín, sử dụng bộ kit chất lượng và theo dõi quy trình một cách cẩn thận, nguy cơ sai sót trong kết quả xét nghiệm ADN có thể được giảm thiểu.

Khắc Sử