Cách xử lý khi bạn nghi ngờ kết quả xét nghiệm ADN có nhầm lẫn
Ngày đăng: 19/01/2025, 07:10
Trong thời đại hiện nay, công nghệ xét nghiệm ADN đã đạt độ chính xác gần như tuyệt đối, với tỷ lệ lên đến 99,999999%. Tuy nhiên, không phải kết quả nào cũng hoàn toàn đúng bởi có thể xảy ra các sai sót từ khâu thu thập mẫu, quy trình xét nghiệm đến việc trả kết quả. Vì vậy, khi nghi ngờ về tính chính xác của kết quả xét nghiệm ADN, bạn cần giữ bình tĩnh và cân nhắc các bước xử lý phù hợp.
1. Những lý do khiến kết quả ADN bị nhầm lẫn
Kết quả xét nghiệm ADN có thể bị sai lệch do nhiều nguyên nhân, từ việc thu thập mẫu không đúng cách, sai sót trong quy trình xét nghiệm, đến nhầm lẫn khi trả kết quả.
1.1. Cố ý tráo đổi hoặc lấy nhầm mẫu ADN
Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến sai kết quả xét nghiệm ADN, là việc cố tình tráo đổi hoặc vô tình lấy nhầm mẫu. Điều này thường xảy ra khi khách hàng tự thu thập mẫu tại nhà và gửi đến trung tâm xét nghiệm. Sự chủ quan hoặc cố ý tráo mẫu từ phía khách hàng có thể làm thay đổi hoàn toàn kết quả.
Thậm chí, trong một số trường hợp, nhân viên xét nghiệm cấu kết với khách hàng để tráo đổi mẫu. Hậu quả có thể rất nghiêm trọng, biến kết quả từ không có quan hệ huyết thống thành có hoặc ngược lại, dẫn đến tổn hại về danh dự và sự hòa hợp gia đình.
1.2. Mẫu ADN bị lẫn với mẫu khác
Một nguyên nhân khác là sự lẫn lộn giữa các mẫu xét nghiệm, dẫn đến tình trạng không thể phân tích chính xác. Điều này có thể xảy ra khi mẫu thu thập không được bảo quản đúng cách, chẳng hạn:
- Tóc của người A bị lẫn một vài sợi tóc của người B.
- Móng tay của người C dính vụn móng tay của người D do dùng chung dụng cụ cắt móng.
Mặc dù vậy, hệ thống xét nghiệm hiện đại thường phát hiện được mẫu có chứa ADN của nhiều người và kết luận rằng mẫu không hợp lệ. Trong trường hợp này, trung tâm sẽ yêu cầu khách hàng cung cấp mẫu mới để thực hiện lại xét nghiệm. Để tránh tình trạng này, khách hàng cần tuân thủ hướng dẫn thu mẫu cẩn thận.
1.3. Sai sót trong quá trình xét nghiệm tại phòng thí nghiệm
Quá trình xử lý mẫu trước khi xét nghiệm và các bước thực hiện trong phòng thí nghiệm cũng có thể gây sai sót. Ở những phòng thí nghiệm nhỏ lẻ hoặc thiếu trang thiết bị hiện đại, việc chuẩn bị mẫu thủ công dễ dẫn đến lỗi.
Trong khi đó, tại các trung tâm lớn, quy trình được kiểm soát chặt chẽ, sử dụng máy móc tiên tiến để hạn chế sai sót tối đa. Mỗi bước xét nghiệm đều được giám sát từ khâu tiếp nhận mẫu, xử lý, phân tích đến trả kết quả, giúp đảm bảo độ chính xác.
Tuy nhiên, chỉ một lỗi nhỏ trong bất kỳ khâu nào cũng có thể dẫn đến sai lệch kết quả hoặc làm hỏng mẫu, khiến quá trình xét nghiệm phải lặp lại.
1.4. Không rà soát lại kết quả trước khi trả cho khách hàng
Mặc dù hệ thống xét nghiệm hiện đại có độ chính xác cao, nhưng vẫn không thể tránh khỏi khả năng xảy ra lỗi. Nếu không có bước kiểm tra và đối chiếu kết quả trước khi trả cho khách hàng, nguy cơ xảy ra nhầm lẫn sẽ tăng lên.
Tại các trung tâm chuyên nghiệp như Viện Sinh học Phân tử LOCI, kết quả từ máy móc luôn được chuyên viên kiểm tra lại cẩn thận. Việc này đảm bảo tính chính xác và giảm thiểu tối đa rủi ro nhầm lẫn.
2. Cách xử lý khi bạn nghi ngờ kết quả xét nghiệm ADN có nhầm lẫn
Nếu bạn nghi ngờ kết quả xét nghiệm ADN không chính xác, hãy thực hiện các bước sau để kiểm tra và khắc phục:
2.1. Rà soát lại quá trình thu mẫu
Đối với các trường hợp tự thu mẫu tại nhà, cần rà soát kỹ mẫu ADN được sử dụng. Các tình huống có thể xảy ra gồm:
- Lấy mẫu nhầm người.
- Gói mẫu của nhiều người bị trộn lẫn.
- Mẫu ADN bị tráo đổi bởi một lý do nào đó.
Rà soát kỹ lưỡng giúp phát hiện lỗi trong khâu thu mẫu, tránh tình trạng sai lệch kết quả.
2.2. Kiểm tra lại bản kết quả ADN và yêu cầu giải thích
Nếu nghi ngờ kết quả không đúng, bạn có quyền yêu cầu xem bản dữ liệu gốc (peak xét nghiệm) của mẫu ADN. Đây là cơ sở để đưa ra kết luận về quan hệ huyết thống. Nhân viên xét nghiệm có trách nhiệm giải thích rõ ràng về bản peak này và lý do đưa ra kết luận.
Bước này giúp phát hiện và khắc phục lỗi sai nếu có từ phía phòng thí nghiệm hoặc nhân viên xét nghiệm.
2.3. Thực hiện lại quá trình xét nghiệm để đối chiếu
Khi nghi ngờ, bạn nên tiến hành xét nghiệm lại để đối chiếu. Lần xét nghiệm này nên được thực hiện trực tiếp tại trung tâm hoặc có chuyên viên đến thu mẫu để đảm bảo tính minh bạch.
Nếu cần thu mẫu bí mật, bạn cần đặc biệt cẩn thận trong việc lấy và bảo quản mẫu để tránh nhầm lẫn.
3. Lời kết
Sai sót trong xét nghiệm ADN có thể xảy ra bởi nhiều lý do khác nhau, những nhầm lẫn này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về mặt danh dự và mối quan hệ gia đình. Khi nghi ngờ kết quả không chính xác, bạn cần bình tĩnh, kiểm tra lại các bước thực hiện, yêu cầu giải thích và tiến hành xét nghiệm lại nếu cần thiết để đảm bảo tính chính xác.
Khắc Sử